«Tο εξαιρετικό και μοναδικό φαινόμενο που παρατηρείται στην αρχαία Ελλάδα, προϋπόθεση και αποτέλεσμα μιας άλλης θεώρησης του κόσμου είναι η αμφισβήτηση της παράδοσης». Αν εξαιρέσουμε την αρχαία Ελλάδα, συνεχίζει ο Κ. Καστοριάδης, «σε όλες τις άλλες γνωστές κοινωνίες θεωρήθηκε αυτονόητη η συνέχιση της ζωής όπως βρέθηκε και η διατήρηση του καθενός στην θέση του. Το αυτονόητο για τους κλασικούς εβραίους δεν ήταν η αναζήτηση της ελευθερίας ή της ισότητας ή της δικαιοσύνης, αλλά η συμμόρφωση προς τις εντολές του Ιεχωβά. Για έναν χριστιανό, αν πράγματι είναι χριστιανός, αυτό που έχει σημασία δεν είναι η τύχη της κοινωνίας αλλά η σωτηρία της ψυχής του και η κατάκτηση της αιώνιας ζωής.» Κ.Κ.Η αρχαία ελληνική δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα
Η ανάρτηση είναι από το e-βιβλία
7 σχόλια:
Δυο τρία λόγια για τον Κορνήλιο Καστοριάδη
και την αθηναϊκή δημοκρατία
“Τι θα απομείνει από τη φιλοσοφία του εικοστού αιώνα;” ρώτησαν τον Γάλλο φιλόσοφο Εντγκάρ Μορέν. “Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη” απάντησε.
Η φράση είναι ενδεχομένως υπερβολική αλλά ενδεικτική του μεγέθους του διανοητή που μπορούσε να κινηθεί με άνεση όχι μόνο στα πεδία της οικονομίας, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας και της ψυχανάλυσης αλλά και στα πεδία των μαθηματικών, της σύγχρονης φυσικής και της βιολογίας.
Ο Καστοριάδης γεννήθηκε το 1922
Το 1937 εντάσσεται στην ΟΚΝΕ και το
1941 στο κομμουνιστικό κόμμα και το
Το 1943 προσχώρησε στην τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα,
Το 1944 γράφει τα πρώτα του κείμενα για τις κοινωνικές επιστήμες και τον Max Weber
Το 1945 βρίσκεται ανάμεσα στους 200 υποτρόφους της γαλλικής κυβέρνησης που φεύγουν με το πλοίο Ματαρόα από τον Πειραιά στο Παρίσι.(1)
Στο Παρίσι έγινε μέλος της τροτσκιστικής Τετάρτης Διεθνούς και του Διεθνιστικού Κομμουνιστικού Κόμματος,
από τις οποίες όμως άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται, ώσπου μετά το 1948 να εγκαταλείψει οριστικά το τροτσκιστικό κίνημα
Το 1948 με τον Κλωντ Λεφώρ, ίδρυσαν την ομάδα Socialisme ou Barbarie («Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα»), η οποία από το επόμενο έτος μέχρι το 1965 εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό.
Χαρακτηριστική της γραμμής του περιοδικού ήταν η ανάλυση του Καστοριάδη για το πολιτικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο το χαρακτήρισε καθεστώς "Γραφειοκρατικού Καπιταλισμού".
Σταδιακά και προς τα τελευταία χρόνια της έκδοσης του περιοδικού ο Καστοριάδης απομακρύνθηκε από την μαρξιστική φιλοσοφία και θεωρία της Ιστορίας όσο και από την μαρξιστική οικονομική ανάλυση.
Στο τέλος της δεκαετίας του ΄70 ο Καστοριάδης στρέφεται στην ψυχανάλυση, μάλιστα εργάζεται και ως ψυχαναλυτής ο ίδιος από το 1974. Εισάγει την έννοια του ¨φαντασιακού¨(2) το οποίο βρίσκεται πλέον στον πυρήνα της σκέψης του και αποτυπώνεται στο σημαντικότερο, ίσως, έργο του «Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας».
Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, αν και όλες οι κοινωνίες δημιουργούν οι ίδιες της φαντασιακές σημασίες τους (δηλαδή τους θεσμούς, τους κανόνες, τις πεποιθήσεις, τις αντιλήψεις κ.λπ.) συνήθως δεν έχουν συνείδηση του γεγονότος αυτού και αποδίδουν την θέσμιση και την θεμελίωση τους σε εξω-κοινωνικούς παράγοντες (π.χ. το Θεό, την παράδοση, το νόμο, τους ιστορικούς νόμους). Κάνει έτσι τη διάκριση ανάμεσα σε αυτόνομες κοινωνίες, δηλαδή αυτές που έχουν συνείδηση της αυτοθέσμισης αυτής, και ετερόνομες κοινωνίες, στις οποίες η θέσμιση αποδίδεται σε κάποια εξωκοινωνική αυθεντία
Το ενδιαφέρον του Καστοριάδη για την Ελλάδα ανάμεσα στον 8ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. είναι αυτονόητο αφού αποτελεί την μια από τις δυο περιπτώσεις, μέσα στην τεράστια ιστορική μάζα ετερόνομων κοινωνιών, συνειδητής αυτοθέσμισης. Η άλλη είναι στη Δυτική Ευρώπη (11ος-12ος αι.).
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Σ' εκείνη ακριβώς τη φάση αυτή συντελείται μια ιστορική δημιουργία, που κατά τον Καστοριάδη συνίσταται στην ρήξη της κλειστότητας των σημασιών. Σε κάθε ετερόνομη κοινωνία όλες οι ερωτήσεις που μπορούν να τεθούν (γιατί κάποιες είναι αδιανόητες) απαντώνται εντός του συστήματος, π.χ. για τον εβραίο της παλαιάς διαθήκης το ερώτημα για το αν ¨είναι ο νόμος δίκαιος¨ η είναι αδιανόητο ή η απάντηση είναι καταφατική αφού τον έδωσε ο θεός. Η εμβριθέστερη μελέτη των γραφών προσκρούει σε ένα τελικό όριο: την αδιαμφισβήτητη αλήθεια των γραφών, ο φιλοσοφικός όμως προβληματισμός δεν σταματά μπροστά σε κάποιο έσχατο και ουδέποτε αμφισβητήσιμο αξίωμα. Στην Ιωνία του 8ου π.Χ. αι. συμβαίνει η ρήξη με την παράδοση και το ταυτόχρονο άνοιγμα του απεριόριστου προβληματισμού που οδηγεί στην δημιουργία της επιστήμης της φιλοσοφίας της τραγωδίας και πραγματώνεται ως πολιτικό πρόγραμμα στην Αθήνα με τη γέννηση της δημοκρατίας και της πόλεως. Ο Καστοριάδης θεωρεί ποιητικό αίτιο δημοκρατίας την «τραγική σύλληψη της ζωής». Ο έλληνας του 8ου π.Χ. αι. όπως μπορεί να συναχθεί από τα ομηρικά έργα δεν αποδίδει κανένα μεταφυσικό νόημα στη ζωή του, δεν τον περιμένει κανένας παράδεισος δεν υπάρχει κανένας θεός που να νοιάζεται για το δίκαιο η το άδικο των πράξεων του. Η τραγική αυτή συνείδηση, είναι ταυτόχρονα απελευθερωτική και δημιουργική και όπως εξηγεί στο βιβλίο του ¨Η ελληνική ιδιαιτερότητα¨, ερμηνευτική αυτού που συντελέστηκε στην Ελλάδα (σε ένα μέρος της Ελλάδας) ανάμεσα στον 8ο και τον 5ο αιώνα π.Χ.
Τα σημεία που θα μπορούσε να ασκηθεί κριτική στον φιλοσοφικό και πολιτικό λόγο του Καστοριάδη είναι αρκετά, όπως για παράδειγμα υπερτίμηση του φαντασιακού στοιχείου στην Ιστορία και η υποτίμηση των «συστημικών» στοιχείων ή η στάση του στον πόλεμο του Κόλπου και άλλες υπερβολές που δεν μπόρεσε η δεν θέλησε να αποφύγει. Επιλέγω να επισημάνω την συμμετοχή του στη σκηνοθετημένη εκπομπή της ΕΡΤ όπου είναι προφανές ότι ενδιαφέρεται περισσότερο να επικοινωνήσει την εικόνα του παρά την σκέψη του.
Οι διευθύνσεις στο YOUTUBE που μπορεί να δει κανείς την εκπομπή της ΕΡΤ είναι:
1 http://www.youtube.com/watch?v=iOizbrkEr24
2 http://www.youtube.com/watch?v=6LQ36vaqczM
3 http://www.youtube.com/watch?v=oCkn5trh9g8
4 http://www.youtube.com/watch?v=LmXj3kq0Aqs
5 http://www.youtube.com/watch?v=EThqtlmH3-o
6 http://www.youtube.com/watch?v=JVt4mk9gicM
Στο τρίτο κυρίως μέρος αναφέρεται στην αρχαία Ελλάδα
(1) Ανάμεσα στους συνεπιβαίνοντες βρίσκονται οι
οι αρχιτέκτονες Γιώργος Κανδύλης
Πάνος Τζελέπης
Αριστομένης Προβελέγγιος
Τάκης Ζενέτος
Εμμανουήλ Κινδύνης
οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης,
Κώστας Αξελός
Κώστας Παπαϊωάννου
οι γλυπτές Μέμος Μακρής,
Κώστας Κουλεντιανός
ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος,
ο σύνθετης Ιάνης Ξενάκης, (ανάπηρος από έκρηξη στα Δεκεμβριανά),
η συγγραφέας Έλλη Αλεξίου,
ο σκηνοθέτης Άδωνις Κύρου
ο φιλόλογος Εμμανουήλ Κριαράς
(2) Φυσικά δεν μπορεί να γίνει ανάλυση της έννοιας στο πλαίσιο του σχολίου
Xa xa xa !!! Anonime, se thaumazo gia tria pragmata.....
1) tis gnoseis sou
2) tis tipografikes sou ikanotites ( afou mesa se tria lepta tis oras katorthoses kai egrapses to deutero meros tou sxoliou sou ).
3) to kefi sou na kathesai na grafeis stis 4:44 to proi. ( tha prepei na eisai poli thermos thaumastis tou blog ).
Mou thimizeis kapoion??????
ανωνυμε 4.44 Τελικα σε βρισκω ενημερωμενο και μπραβο!...Ερωτηση..-Ξερεις κατι για την 'σχεση ιδεολογικη προτιστως και κατοπιν 'προσωπικης' του Κορνηλιου Καστοριαδη με τον Ανδρεα Παπανδρεου? θΑ ΕΙΧΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ!
/perix...milano.torino
perix...milano.torino
η ιστορία είναι γνωστή (προσωπικά άκουσα τον ίδιο τον Καστοριάδη να την αφηγείται σε μια ομιλία του στη Νομική το ΄87, δηλαδή ζώντος του Ανδρέα) αλλά κατά τη γνώμη μου είναι παραπολιτική και χωρίς ενδιαφέρον.
Εν πάση περιπτώσει εν συντομία τα εξής:
Το 1938 ή1939 ο Α. Παπανδρέου ως μέλος μιας τροτσκιστικής οργάνωσης, προσπάθησε να στρατολογήσει ανεπιτυχώς άτομα του κύκλου του Καστοριάδη μελών της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Τους πούλησε όμως μερικά αντίτυπα του εντύπου που έβγαζαν σημειώνοντας τα ονόματα των αγοραστών και τα ποσά που εισέπραξε απ' αυτούς σε "τεφτεράκια" τα οποία μετά από σύλληψή του έπεσαν στα χέρια της Ασφάλειας του Μανιαδάκη και χρησιμοποιήθηκαν αυτά, καθώς και η έγγραφη ομολογία του Παπανδρέου για να αποσπάσουν ομολογία από τον Καστοριάδη και τους υπόλοιπους. Έκτοτε ο Καστοριάδης έγινε φανατικός πολέμιος του Ανδρέα και δεν του ξαναμίλησε!
Με δεδομένα ότι το ΄39 ο Ανδρέας ήταν 20 και ο Καστοριάδης 17 χρονών, η δε ιστορία ανακινήθηκε 50 χρόνια μετά νομίζω ότι θα μπορούσε, ο Καστοριάδης, να είναι περισσότερο συγχωρετικός.
εγω τα ακουσα αυτα απο τον τασο με τα τσιγαρα στο διπλα χωριο
επαναστατες που κελαιδαγαν σαν τον αρτεμη ματσα.η σαν καποια καπου καποτε 17Ν.[αυτο καπου δεν μου παει καλα]α ρε ΓΙΓΑΝΤΑ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ που παλευες μονος σου.
Δημοσίευση σχολίου